So what

We zitten aan tafel en kijken vanaf de 5^e etage uit over de Goese polder. De zon gaat onder op deze mooie najaarsdag. “Ik zal u vertellen, mevrouw, een jaar geleden is mijn partner overleden. Hij kwam van de internist vandaan en zei tegen mij: “ik ga dood”, waarop ik zei: “so what”. En even later vraagt ze heel direct: “hoe denkt u over euthanasie?” Je moet er even over nadenken. Gaat achter deze uitspraak een uitgebloeide relatie schuil? Spreekt hier een harteloze, onverschillige of wijze vrouw? Hoe dan ook het nodigt uit tot een boeiend gesprek. Dit vraagt om liefdevolle aandacht en tijd en in die ruimte ontmoeten we elkaar.

Wat is hier precies aan de hand? Er zijn niet veel meer woorden nodig om te begrijpen dat deze gesprekspartner een wijze vrouw is. Het lijkt hier te gaan om iemand, die The Circle of Life volledig accepteert en verlies kan dragen. Dat ze hiertoe in staat is, blijkt uit haar verhaal over één van haar overleden dochter die zo’n dertig jaar geleden omkwam bij een vliegtuigongeluk op Tenerife. Maar daar gaat het nu niet over.

Nu gaat het over haar. De wijze vrouw, die op haar man reageerde met: “So what”. Haar woorden zijn slechts een inleiding tot haar eigen wens. Het voltooien van haar leven. Achter de wetenschappelijk bewezen diagnose dementie schuilt angst voor het verpleeghuis. Van een zelfstandig, goed onderlegde vrouw naar het niveau van een weerloos kind, tegen dat toekomstbeeld wil zij niet vechten. Zij kent haar grenzen en durft haar leven met volledige overgave los te laten. Sommigen zouden het vluchten noemen, want als je bang bent zijn er tenslotte maar twee mechanismen: vechten of vluchten. Maar zij is voor de dood niet bang. Ze vraagt om hulp bij het beëindigen van haar leven en laat zich bijstaan door de mensen die zij hiervoor kwalificeert: de arts van de levenseinde kliniek, de dominee, de uitvaartverzorgster en niet te vergeten haar liefdevolle dochters.

Als je doorvraagt naar de reden van haar beslissing dan zie je de angst in haar ogen. Angst om opgesloten te worden zoals zij herinnert uit de tijd waarin ze gevangen was in het Jappenkamp gedurende de Japanse bezetting in Nederlands-Indië. Toen had ze geen keuze. Nu wel. Zonder angst voor de dood, want voor haar is de dood een healing day. De dag van innerlijke vrede en de kracht van de Eeuwige liefde. Met die overtuiging drinkt ze het drankje dat ze aangereikt krijgt van haar huisarts op. Even later zakt ze weg en sterft een vredige dood. En zo is de dood een bevrijding voor een lieve, krachtige vrouw, die getuige haar zelf opgestelde rouwkaart de kracht vond in de woorden: O Lord, not for ease my prayer shall be, but for streght to live my life courageously.